Jaap van Ark – SCIENTIA POTENTIA EST

De kloof tussen de Nederlandse voetbalclubs en de Europese topclubs wordt steeds groter. Ajax won in 1995 nog de Champions League, maar anno 2012 lijkt dat onmogelijk. Geld is inmiddels veruit de belangrijkste factor in het voetbal en de Nederlandse competitie blijft op dat gebied ver achter bij de Europese topcompetities. De UEFA heeft een plan bedacht om het gat tussen de kleine en de grote clubs te verkleinen: het Financial Fair Play plan (FFP).

Nederlandse clubs

De economische crisis heeft ook keihard toegeslagen in de voetbalwereld. Daar er in het bedrijfsleven flink bezuinigd wordt, blijft men in het voetbal geld uitgeven wat er niet is. In 2010 stegen de salariskosten in de Nederlandse Eredivisie van 273 naar 288 miljoen euro.[1] Nederlandse voetbalclubs stonden in het verleden bekend om hun gezonde financiële huishouding, maar daar is inmiddels geen sprake meer van. Het is inmiddels meer regel dan uitzondering dat een voetbalclub meer uitgeeft dan er binnenkomt. In het seizoen 2009/’10 behaalden de Eredivisieclubs een negatief netto bedrijfsresultaat van 71,8 miljoen euro. In het seizoen 2007/’08, voor de economische crisis, was dit nog een positief resultaat van 64,2 miljoen euro. Aan het saldo afschrijving en resultaat vergoedingssommen kun je zien dat er meer aan transfergelden is uitgegeven dan binnengekomen.

Europese topclubs

De Europese topclubs kampen al jaren met enorme schulden. De clubs die de laatste jaren het Europese voetbal domineren blijken niet veel waarde te hechten aan een sluitende begroting. Manchester United, FC Barcelona en Real Madrid spannen de kroon als het gaat om megaschulden: ze hebben respectievelijk 826, 442 en 327 miljoen euro schuld.[2] Toch kopen deze clubs telkens nieuwe spelers voor enorme bedragen, zodat de sportieve kloof met andere clubs steeds groter wordt. Manchester City maakte het in 2011 wel heel bont door ondanks een recordverlies van 210 miljoen euro, 86 miljoen euro uit te geven aan nieuwe spelers.[3] Toch lijken de Europese topclubs zich geen zorgen te maken. De meeste clubs zijn inmiddels overgenomen door puissant rijke oliebaronnen of investeringsmaatschappijen uit het Midden-Oosten en Rusland. Daarnaast zijn de inkomsten van de Europese topclubs vele malen groter dan die van de Nederlandse clubs. Real Madrid boekte in het seizoen 2009/2010 een omzet van 438,6 miljoen euro. Alle Nederlandse Eredivisieclubs samen boekten in hetzelfde seizoen een omzet van 420 miljoen euro.[4]

Onderlinge verschillen

Het grote verschil in inkomsten tussen Nederlandse clubs en Europese topclubs wordt vooral gemaakt op het gebied van sponsoring en media. Qua sponsorinkomsten doet Nederland het relatief gezien heel aardig, maar als het om mediagerelateerde inkomsten gaat is het gat inmiddels enorm geworden. Daar Engelse clubs in 2009 1,2 miljard euro verdienden aan de media, hadden de Nederlandse clubs maar 54 miljoen euro te verdelen.[5] In 2011 zit in de prijzenpot van het Europese voetbal 750 miljoen euro.[6]  Doordat rijke clubs overal de beste spelers wegkopen, maken zij veel meer kans om prijzen te winnen. Hierdoor wordt zowel de sportieve als de financiële kloof tussen de Europese topclubs en de Nederlandse clubs steeds groter.

Wat houdt het Financial Fair Play plan van de UEFA in?

De Europese voetbalbond UEFA heeft een plan bedacht om de financiële kloof tussen de voetbalclubs in Europa te verkleinen. De bond wil clubs, die ondanks enorme schulden geld blijven uitgeven, gaan straffen voor hun financiële wanbeleid.

De hoofdlijnen van het plan zijn de volgende:[7]

• Clubs mogen in de periode 2011-2014 een maximale schuld hebben van 45 miljoen euro.
• In de periode 2014-2017 mag deze schuld nog maximaal 30 miljoen euro zijn.
• Als er geen eigenaar is die bovengenoemde schuld kan financieren, mag de schuld maximaal 5 miljoen euro zijn.
• Als een eigenaar schuld van een club overneemt, doet hij dit in ruil voor aandelen.
• Vanaf het seizoen 2013-2014 mogen de uitgaven aan transfers en salarissen niet hoger zijn dan de uitgaven.

Het belangrijkste punt van dit plan is dat voetbalclubs break-even moeten draaien. Investeringen op de lange termijn vallen niet onder de break-even regel omdat de UEFA vindt dat deze een club juist gezonder maken.[8] Als clubs zich niet aan bovenstaande regels houden kunnen ze worden uitgesloten van deelname aan Europees voetbal en in het ergste geval wordt hun licentie ingetrokken.

Conclusie

In vergelijking met de Europese topclubs vallen de schulden van de Nederlandse clubs mee. In Europa zijn schulden van enkele honderden miljoenen euro’s niet ongebruikelijk. Toch geven ook de Nederlandse voetbalclubs meer uit dan er binnen komt. Volgens de regels van het FFP moet een voetbalclub break-even draaien en mag het geen schulden hebben. De Europese topclubs moeten hun enorme schulden aflossen en kunnen niet meer klakkeloos geld uitgeven dat er niet is. Ze moeten hun financiële huishouding op orde hebben en het aantrekken van dure spelers wordt lastiger. Ook de Nederlandse clubs moeten flink bezuinigen. Door de grote verschillen aan inkomsten tussen Nederlandse clubs en Europese topclubs lijkt de kloof, ondanks de goede bedoelingen van de UEFA, inmiddels onoverbrugbaar geworden.