Ik ga uit van de veronderstelling van Nietzsche dat er geen feiten bestaan, enkel interpretaties. In mijn ogen is een crimineel iemand die niet rechtvaardig handelt. In zekere zin heeft ieder mens criminele trekjes, maar dat is mijn interpretatie. Maar wat is rechtvaardig? De Franse filosoof Derrida zegt er het volgende over: “Rechtvaardigheid is bovenal, en eigenlijk uitsluitend een kwestie van interpretatie, niet van regels. Als de daad er eenvoudig in bestaat een regel toe te passen zal men deze daad misschien legaal noemen, in overeenstemming met het recht, maar men zou ongelijk hebben te beweren dat de beslissing rechtvaardig is geweest.”
Dat wil niet zeggen dat de wet overbodig is. De wet is over het algemeen democratisch ontworpen, dus er staan regels in waar de meerderheid het mee eens is. Maar de wet is niet onfeilbaar, er moet steeds over nagedacht worden op welke punten de wet tekort schiet. Landen en mensen veranderen en dat kan niet zonder dat de wet zich daarop aanpast. Is de wet rechtvaardig? We weten zelf niet wat rechtvaardig is, dus de wet kan nooit rechtvaardig zijn. De wet heeft wel de intentie de rechtvaardigheid te benaderen.
Als je op klaarlichte dag in een drukke bebouwde kom waar kinderen oversteken te hard rijdt, krijg je exact dezelfde boete als je dezelfde overtreding ’s nachts begaat terwijl er niemand op straat is. Is dat rechtvaardig? Stel dat je voor bovengenoemde overtreding een boete van tachtig euro krijgt. Voor iemand met een maandloon van duizend euro komt deze boete veel harder aan dan voor iemand die 50.000 euro per maand verdient. Is dat rechtvaardig?
Gelukkig zijn in onze grondwet ook onze rechten gewaarborgd. We zijn trots op de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van godsdienst, het beginsel van gelijke behandeling en ga zo maar door. Het frappante aan deze rechten is dat ze elkaar tegenspreken. In Nederland is godslastering bijvoorbeeld strafbaar. Dit gaat duidelijk in tegen de vrijheid van meningsuiting en het beginsel van gelijke behandeling. Waarom hebben godsdienstige meningen meer recht op wettelijke bescherming dan niet-godsdienstige?
Vrijheid van godsdienst klinkt ook fantastisch, maar in principe is het niets meer of minder dan een wet die mensen de vrijheid geeft om de vrijheid van anderen in te perken. Daarnaast is het heel lastig vast te stellen wat nu precies een godsdienst of religie is. Hindoeïsme en boeddhisme vallen inmiddels onder de noemer religie. Maar waarom geloof in kabouters, voetbal of de wetenschap niet? Door de godsdienstvrijheid af te schaffen verdwijnt het onderscheid tussen overtuigingen die men tot religies heeft gedoopt en overtuigingen die dat predicaat niet hebben gekregen. Voor de belijders van godsdiensten verandert er niets: de vrije uitoefening van hun geloof wordt gegarandeerd door de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging.
Jaap van Ark
Jaap van Ark - SCIENTIA POTENTIA EST 